anatomia24.pl & układ
Układ moczowy Układ moczowy spełnia w organizmie człowieka wiele ważnych dla życia funkcji. Odpowiedzialny jest za produkcję moczu, wydalając tym samym zbędne produkty przemiany materii ( np. mocznik, kwas moczowy, kreatynina ) oraz nadmiar spożywanych substancji, bierze również udział w utrzymaniu równowagi wodn... Nerka .. układu moczowego. Nerki położone są w jamie brzusznej i zaotrzewnowo na wysokości Th11 - L3, lewa nieznacznie wyżej od prawej. Inne możliwe lokalizacje to: dół biodrowy, miednica mniejsza, okolica wzgórka łonowego. W pozycji stojącej położenie nerek przemieszczone jest o 4 - 5cm do dołu. Ruchomość o...
Pęcherz moczowy .. Układ żylny tworzy sieci przechodzące w splot pęcherzowy skąd krew odpływa przez żyły pęcherzowe górne i dolne do żył biodrowych wewnętrznych, rzadziej przez połączenia do sąsiednich żył. Odpływ chłonki odbywa drogą węzłów biodrowych wewnętrznych, wspólnych i lędźwiowych. Unerwienie pęcherza moczowe... Układ oddechowy Układ oddechowy jest niezbędnym do życia elementem każdego organizmu. Proces oddychania umożliwia wymianę ze środowiskiem dwutlenku węgla na potrzebny tlen. W pierwszych etapach życia zarodek ludzki oddycha całą powierzchnią ciała, a dopiero po wytworzeniu łożyska wymiana gazowa odbywa się między kr...
Drzewo oskrzelowe .. układem przewodzącym powietrze. Po odejściu od oskrzela głównego wyróżnia się kolejno oskrzela płatowe, segmentowe, podsegmentowe ulegające kolejnym podziałom aż do oskrzelików końcowych. Przy podziale przekrój i długość zmniejsza się. Od oskrzelików końcowych odchodzą oskrzeliki oddechowe tworzące ... Płuca .. układ współczulny i nerw przeponowy. Nerw błędny wywołuje skurcz mięśniówki oskrzeli, rozkurcz naczyń, zaś układ współczulny działa do niego przeciwnie. Dorota Kozera A. Bochenek, M. Reicher: Anatomia człowieka, Tom II. W. Z. Traczyk, A. Trzebski: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowa...
Opłucna .. układ współczulny, zaś opłucna ścienna przez nerwy międzyżebrowe i nerw przeponowy. Dorota Kozera A. Bochenek, M. Reicher: Anatomia człowieka, Tom II. W. Z. Traczyk, A. Trzebski: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. A. Szczeklik: Choroby wewnętrzne, Tom I... Układ płciowy męski Układ płciowy jest układem umożliwiającym przetrwanie gatunku. Do narządów płciowych należą gruczoły wytwarzające komórki płciowe ( u mężczyzn są to plemniki ), drogi je przewodzące oraz narządy płciowe zewnętrzne. U człowieka w zależności od płci układ płciowy nieco się różni. Różnicowanie płci jes...
Cewka moczowa u mężczyzn .. układu moczowego z układem płciowym, często nazywanych łącznie układem moczowo - płciowym. Do cewki moczowej uchodzą również gruczoł krokowy oraz gruczoły opuszkowo - cewkowe. W normalnym położeniu cewka moczowa przybiera kształt litery S, tak, że bliższa część cewki jest zakrzywiona ku dołowi, a da... Układ płciowy żeński Układ płciowy żeński odgrywa najistotniejszą rolę w procesie przetrwania gatunku ludzkiego. Podczas zapłodnienia komórka jajowa przekazuje zarodkowi swoje mitochondria ( orangella komórkowe ), w których mieści się również niewielka ilość materiału genetycznego ( DNA ). Poza tym macica kobiety stanow...
Układ wewnątrzwydzielniczy Układ wewnątrzwydzielniczy, czyli układ dokrewny wytwarza hormony uwalniane prosto do krwi, skąd pochodzi nazwa. W obrębie układu dokrewnego występują wysoko wyspecjalizowane narządy, a uwalniane przez nie hormony regulują czynność niektórych docelowych narządów, gdzie biorą udział w metabolizmie, p... Przysadka .. układ wrotny utworzony przez bogaty splot żylny. Unerwienie przysadki pochodzi z włókien nerwowych układu autonomicznego i podwzgórza. W budowie przysadki wyróżniono podział na większy płat przedni i tylny. Płat przedni przysadki, zwany gruczołowym, produkuje i wydziela główne hormony przysadki. W j...
Podwzgórze .. układzie wewnątrzwydzielniczym, także i tu występują pętle ujemnego sprzężenia zwrotnego. Pobudzona przysadka hamuje zwrotnie podwzgórze, w czym wspomagana jest również przez narządy docelowe. Dorota Kozera A. Bochenek, M. Reicher: Anatomia człowieka, Tom II i IV. A. Szczeklik: Choroby wewnętrzne, T... Nadnercza .. układu renina - angiotensyna - aldosteron. Produkowany aldosteron jeszcze silniej od kortyzolu powoduje zwrotne wchłanianie sodu i wydalanie potasu w dystalnych cewkach nerkowych oraz zwrotnie wody. Dodatkowo współdziałając z angiotensyną II powoduje wzrost ciśnienia tętniczego. Androgeny wydzielane...
Naskórek .. układu nerwowego ). Następna, warstwa kolczysta, zawiera kilka rzędów komórek o różnych kształtach, które przemieszczając się ku wyższym warstwom ulegają stopniowemu spłaszczeniu. Kolejną strukturą jest warstwa ziarnista posiadająca kilka rzędów komórek tym razem o wrzecionowatych kształtach i spłas... Układ pokarmowy Układ pokarmowy, zwany również układem trawiennym, jest nieco skomplikowanym zbiorem narządów transportujących i trawiących pokarmy, co możliwe jest dzięki obecności narządów dodatkowych tj. zęby, język, ślinianki, wątroba, pęcherzyk żółciowy i trzustka. Podstawową drogę dla pokarmów i ich resztek s...
Ślinianki .. układa się równolegle do trzonu żuchwy. Od góry ślinianka podjęzykowa pokryta jest błoną śluzową dna jamy ustnej. Ujście przewodu głównej części gruczołu znajduje się obok brodawki ślinianki podżuchwowej. Dorota Kozera A. Bochenek, M. Reicher: Anatomia człowieka, Tom II. A. Szczeklik: Choroby wewnęt... Gardło .. układu oddechowego. Gardło leży do przodu od kręgosłupa szyjnego i kończy się na wysokości szóstego kręgu szyjnego. Zostało ono podzielone na część: nosową, ustną i krtaniową. W części nosowej znajduje się ujście trąbki słuchowej ( Eustachiusza ), migdałek gardłowy. Ściana gardła składa się z wewnęt...
Przełyk .. układu żyły wrotnej i głównej górnej. Odpływ chłonki odbywa się do węzłów szyjnych głębokich oraz śródpiersiowych. Dorota Kozera A. Bochenek, M. Reicher: Anatomia człowieka, Tom II. A. Szczeklik: Choroby wewnętrzne, Tom I. J. Bullock, J. Boyle, M. B. Wang: Fizjologia, seria NMS... Wątroba .. układają się w ten sposób, że tworzą beleczki wątrobowe otoczone naczyniami krwionośnymi i przewodami żółciowymi śródpłacikowymi. Te z kolei odchodzą promieniście od żyły środkowej mieszczącej się w środku zrazika wątrobowego. Zrazik zaś powstaje przez podział wnikającej do wnętrza wątroby tkanki łą...
Układ krążenia Układ krążenia, czyli układ sercowo - naczyniowy jest podstawowym elementem organizmu człowieka niezbędnym do życia i prawidłowego funkcjonowania. Odpowiada za utrzymanie przepływu krwi, transportuje tlen i substancje odżywcze do każdej komórki ciała, odbiera z nich dwutlenek węgla i produkty przemi... Serce .. układu krążenia. Nieustannie przepompowuje 6000 litrów krwi dziennie. Wraz z naczyniami tworzy całość układu zamkniętego porównywanego do systemu rur połączonych z pompą. Tą pompą jest serce, a w szczególności komora prawa i lewa, które zasysają krew z naczyń żylnych i tłoczą ją w kierunku tętnic. C...
Układ przewodzący serca .. układ przewodzący serca. Komórki te mają zdolność samopobudzania się. Wywołują potencjał czynnościowy, który w postaci prądu szerzy się na komórki sąsiednie, które stają się pobudliwe. W skład układu przewodzącego serca wchodzą: węzeł zatokowo - przedsionkowy ( SA ), węzeł przedsionkowo - komorowy (... Cykl pracy serca .. układu przewodzącego serca. W czasie cyklu wyróżnia się dwie fazy. W pierwszej z nich, fazie rozkurczu, zastawki przedsionkowo - komorowe są otwarte, zaś zastawki półksiężycowate zamknięte. Dochodzi do biernego napływu krwi przez przedsionki do komór, po czym następuje skurcz przedsionka zwiększając...
Naczynia i nerwy serca .. Układ żylny serca stanowi zatoka żylna mieszcząca się w części tylnej bruzdy wieńcowej, do której uchodzą żyła wielka, mała, średnia, tylna, skośna i żyły przednie serca. Odpływ chłonki odbywa się do węzłów tachawiczo - oskrzelowych i śródpiersiowych przednich. Serce posiada sieć licznych włókien ne... Układ naczyniowy Układ naczyniowy składa się z systemu naczyń tętniczych, żylnych i limfatycznych, dzięki czemu tworzy zamknięty układ w postaci krążenia dużego ( układowe ) oraz małego ( płucne ). Duże naczynia tętnicze wychodzące z komór serca dzielą się na mniejsze naczynia i kończą w postaci naczyń włosowatych, ...
Układ tętniczy Układ tętniczy składa się z tętnic ( łac. arteriae ), które prowadzą krew z komór serca do mikrokrążenia. Tętnice różnią się pod względem wielkości i budowy na tętnice duże, czyli typu sprężystego, średnie - typu mięśniowego i tętniczki. Do tętnic sprężystych należą: aorta, tętnice szyjne, biodrowe ... Układ żylny Układ żylny składa się z żył ( łac. venae ), które odprowadzają krew z naczyń włosowatych do przedsionków serca. Układ żylny to układ niskociśnieniowy o małym oporze i dużej podatności. Naczynia żylne są około 20 razy bardziej podatne niż tętnice. Ze względu na większą średnicę krew w żyłach płynie ...
Układ limfatyczny Układ limfatyczny ( układ chłonny ) jest zarówno częścią układu krążenia, jak i układu odpornościowego. Tworzą go: naczynia, krążąca w nich chłonka, węzły chłonne, migdałki, komórki układu siateczkowo - śródbłonkowego zlokalizowane przede wszystkim w śledzionie i wątrobie, ale również szpiku kostnym... Węzły chłonne .. układu odpornościowego ). Węzły chłonne mają owalny, fasolowaty kształt o wielkości do 3 cm. Mogą występować pojedynczo lub układać się w grupy liczące od 2 do 15 węzłów. Położenie węzłów chłonnych jest różne, praktycznie występują w pobliżu wszystkich narządów, skąd zbierają odpływającą z nich chło...
Śledziona .. układu limfatycznego. Kształt śledziony jest zmienny i modelowany głównie przez narządy sąsiednie. Uproszczając można przyjąć, że przypomina połączone ze sobą cząstki pomarańczy. Długość śledziony wynosi 12 cm, szerokość około 7 cm. Przeciętna masa to 150 - 200 g. Jednak w stanach chorobowych rozmia... Grasica .. układu wewnątrzwydzielniczego. Uwalniane przez nią hormony to: tymozyna, tymostymulina, tymulina, THF. Ponadto odgrywa ważną rolę w układzie limfatycznym. Grasica zawiaduje całym układem chłonnym oraz wytwarza limfocyty ( komórki układu odpornościowego ), głównie w okresie płodowym i dziecięcym. Okr...
Układ mięśniowy Układ mięśniowy zbudowany jest z dwóch rodzajów mięśni: gładkich i poprzecznie prążkowanych ( w tym szkieletowych ). W odniesieniu do układu narządu ruchu istotne są mięśnie szkieletowe o zabarwieniu czerwonym ze względu na obecność mioglobiny. Zbudowane są z brzuśca i odchodzących od niego ścięgien... Mięśnie głowy .. układają się promieniście w stosunku do ust. Głównym zadaniem mięśni tej okolicy jest zwieranie szpary ust, wysuwanie, uwypuklanie lub chowanie ust, obniżanie lub pociąganie kąta ust ku górze. Biorą one, zatem czynny udział w mówieniu, śmianiu się, gwizdaniu czy ssaniu. Mięśnie znajdujące się w otoc...
Mięśnie szyi .. Układają się w trzy warstwy mięśni: powierzchowną, środkową i głęboką. Mięśnie otoczone są włóknistymi blaszkami tworzącymi powięź szyi, które ograniczają przestrzenie międzymięśniowe wypełnione tkanką tłuszczową oraz łączną. Warstwę powierzchowną tworzą dwa mięśnie: mięsień szeroki szyi ( łac. plat... Mięśnie kończyny dolnej .. układu żylnego. Mięśnie kończyny dolnej dzielimy na mięśnie obręczy kończyny dolnej, uda, podudzia ( zwanego golenią ) oraz stopy. Kończynę dolną od tułowia oddziela bruzda pachwinowa od przodu. Dorota Kozera A. Bochenek, M. Reicher: Anatomia człowieka, Tom II. J. Sokołowska - Pituchowa: Anatomia cz...
Mięśnie obręczy kończyny dolnej .. układ mięśni wpływających na mechanikę stawu biodrowego. Występuje tu trzynaście mięśni o różnym przebiegu i miejscach przyczepu. Z tego względu podzielono je na dwie grupy: przednią i tylną. Grupę przednią tworzy mięsień biodrowo - lędźwiowy ( łac. musculus ilio - psoas ), który składa się z mięśni... Mięśnie podudzia .. układają się w dwie warstwy: leżącą powierzchownie i głęboką. Do pierwszej zalicza się: mięsień trójgłowy łydki i podeszwowy, drugiej: podkolanowy, piszczelowy tylny, zginacz długi palucha, zginacz długi palców. Wszystkie mięśnie zaopatruje nerw piszczelowy. Mięśnie grupy tylnej biorą udział w zgięc...
Mięśnie grzbietu .. układają się tak, że wyglądem swym przypominają kaptur. Mięsień leży najbardziej powierzchownie. Podnosi staw ramienny do góry, pociąga ku tyłowi, zbliża obie łopatki do kręgosłupa. Unerwienie pochodzi od nerwu dodatkowego ( n.XI ). Mięsień najszerszy grzbietu ( łac. musculus latissimus dorsi ) znaj... Mięśnie klatki piersiowej .. układu ruchu dla kończyny górnej ( grupa powierzchowna ), właściwych mięśni klatki piersiowej ( grupa głęboka ), a także należy tu najważniejszy mięsień oddechowy - przepona. Do grupy powierzchownej zaliczane są: mięsień piersiowy większy, piersiowy mniejszy, podobojczykowy i zębaty przedni. Mięsień...
Dno miednicy .. układają się stożkowato, wierzchołkiem kierując się w dół tworząc rozwór odbytowy, przez który przechodzi odbytnica. Dodatkowo od zewnątrz rozwór odbytowy otoczony jest mięśniem zwieraczem zewnętrznym odbytu. Do przodu od rozworu dla odbytnicy między dolnymi gałęziami kości łonowych znajdują się mie... Układ kostno-stawowy Układ kostno - stawowy jest fundamentem ( szkieletem ) całego ciała. Jego podstawowym elementem jest kość ( łac. os ), część tkanki łącznej zbudowana z substancji organicznych i nieorganicznych tj. sole wapnia i fosforu tworzące hydroksyapatyty nadające kości odpowiednią twardość. Substancje organic...
Mózgoczaszka .. Układ komórek sitowych pozwala podzielić je na grupę przednią i tylną. Ujście komórek sitowych przednich znajduje się w przewodzie nosowym środkowym ( pomiędzy małżowiną środkową i dolną ), natomiast ujście komórek tylnych w przewodzie nosowym górnym ( pomiędzy małżowiną górną a środkową ). Do przod... Układ nerwowy Układ nerwowy odpowiada za odbieranie bodźców z otoczenia, ich analizę oraz odpowiednią do działającego bodźca reakcję. Wynika stąd, że układ nerwowy koordynuje czynność narządów organizmu ( ruchy dowolne, potrzeby fizjologiczne ) oraz umożliwia dostosowanie się do panującego otoczenia. Można śmiało...
Ośrodkowy układ nerwowy .. układ nerwowy składa się z mózgowia i rdzenia kręgowego. Zbudowany jest z istoty szarej i białej. Istota szara utworzona przez komórki nerwowe leży najbardziej zewnętrznie pokrywając istotę białą w głąb, której tworzy również skupiska zwane jądrami mózgu. Odgrywa ona zatem rolę płaszcza ( kory ). W ... Kresomózgowie .. układu pozapiramidowego, czyli układu regulującego ruchy dowolne i napięcie mięśni poprzecznie prążkowanych. Główną strukturą układu pozapiramidowego jest gałka blada. Dorota Kozera A. Bochenek, M. Reicher: Anatomia człowieka, Tom IV i V. J. Sokołowska - Pituchowa: Anatomia człowieka. B. K. Gołąb: A...
Międzymózgowie .. układu nerwowego... Śródmózgowie .. układu słuchu. Pomiędzy wzgórkami górnymi i nieco do przodu położona jest szyszynka. Poniżej wzgórków dolnych odchodzi nerw bloczkowy ( n. IV ). Przez śródmózgowie przebiega wodociąg mózgu będący dość wąskim kanałem łączącym komorę trzecią z komorą czwartą mózgu. Jego długość to około 2 cm. Dorota K...
Móżdżek .. układu nerwowego... Most, rdzeń przedłużony, komora czwarta .. układu nerwowego...
Rdzeń kręgowy .. układu nerwowego... Obwodowy układ nerwowy .. układ nerwowy tworzą nerwy ( nerwy czaszkowe i rdzeniowe ) oraz zwoje nerwowe. Stanowi on połączenie między ośrodkowym układem nerwowym a narządami docelowymi. Występuje tu 12 par nerwów czaszkowych, które odpowiadają za unerwienie głowy i szyi. Rozpoczynają się na odpowiednich poziomach mózgowia i ...
Nerwy czaszkowe .. układu nerwowego... Autonomiczny układ nerwowy .. układ nerwowy obejmuje układ współczulny i przywspółczulny. Unerwia on narządy wewnętrzne ( mięśnie gładkie, skórę, mięsień sercowy, gruczoły ) i jest to proces niezależny od naszej woli. Nawet w przypadku utraty przytomności zapewnia zachowanie stałego środowiska wewnątrz ustroju. Układ autonomiczn...
Opony mózgowo-rdzeniowe .. układzie komorowym mózgu oraz kanale centralnym rdzenia kręgowego znajduje się w przestrzeni podpajęczynówkowej. Płyn mózgowo - rdzeniowy jest przejrzystego koloru wodnistą cieczą ochraniającą dodatkowo ośrodkowy układ nerwowy oraz nerwy i naczynia wychodzące na powierzchnię podstawy mózgowia. Jest ... Unaczynienie mózgu .. układ żylny głęboki i powierzchowny. Dorota Kozera A. Bochenek, M. Reicher: Anatomia człowieka, Tom IV i V. J. Sokołowska - Pituchowa: Anatomia człowieka. B. K. Gołąb: Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego...
Oko .. układ autonomiczny. Siatkówka tworzy warstwę wewnętrzną ściany gałki ocznej i jest tkanką nerwową. Wrażliwą na światło jest część tylna ( wzrokowa ), część przednia siatkówki oddzielona rąbkiem zębatym od części tylnej jest niewrażliwa na światło. Ponadto jest ona luźno związana z podłożem, co może ... Ucho .. układają się w łańcuszek: młoteczek łączący się bezpośrednio z błoną bębenkową, kowadełko i strzemiączko łączące się z okienkiem owalnym. Przenoszą one kolejno drgania na ucho wewnętrzne. Na kosteczki działa mięsień napinacz błony bębenkowej oraz strzemiączkowy ( najmniejszy mięsień ciała ludzkiego ...