Nadnercza (łac. glandulae suprarenalis) są parzystym narządem wewnątrzwydzielniczym kształtu trójkątnego i znajdującym się zaotrzewnowo w tylnej części jamy brzusznej powyżej nerek, ale w obrębie ich torebki tłuszczowej. Wielkość nadnerczy wynosi przeciętnie 5 cm na 3 cm. Wyróżniono powierzchnię przednią, tylną, podstawę oraz brzeg boczny i przyśrodkowy. Objęte są dodatkowo torebką włóknistą.
Nadnercza swoją powierzchnią tylną przylega do części lędźwiowej przepony. Od przodu nadnercze lewe znajduje się w sąsiedztwie torby sieciowej, żołądka, tętnicy śledzionowej i trzustki. Prawe zaś graniczy z żyłą główną dolną, wątrobą i otrzewną. Od dołu styka się z nerką.
W budowie wewnętrznej zwraca uwagę podział na zewnętrznie znajdującą się korę oraz wewnętrznie położony rdzeń. Kora składa się z trzech warstw i stanowi przeważającą część narządu. Najbardziej zewnętrzna warstwa kłębkowata, niżej położona pasmowata oraz wewnętrzna siatkowata.
Unaczynienie nadnerczy pochodzi od tętnicy nadnerczowej górnej odchodzącej od tętnicy przeponowej dolnej, dalej od tętnicy nadnerczowej środkowej odchodzącej od aorty brzusznej oraz tętnicy nadnerczowej dolnej odchodzącej od tętnicy nerkowej. Naczynia żylne są również drogą dla wydzielanych w nadnerczach hormonów. Krew odpływa przez żyłę nadnerczową uchodzącą po prawej stronie do żyły głównej dolnej, a po lewej do żyły nerkowej. Chłonka odpływa do węzłów chłonnych lędźwiowych. Unerwienie rdzenia jest bogatsze w stosunku do kory nadnerczy. Pochodzi od nerwu przeponowego i błędnego, włókien współczulnych zwoju trzewnego, nerwu trzewnego większego i mniejszego tworzących splot nadnerczowy.
Kora nadnerczy jest odpowiedzialna za wytwarzanie kortykosteroidów tj. glikokortykosteroidy (kortyzol, kortyzon) w obrębie warstwy pasmowatej, mineralokortykoidy (aldosteron) w warstwie kłębkowatej, androgeny (testosteron, androstendion, dehydroepiandosteron) w siatkowatej.
Glikokortykosteroidy, szczególnie kortyzol, jest odpowiedzialny za regulację wielu ważnych dla życia procesów tj. metabolizm węglowodanów, tłuszczów i białek. Ponadto glikokortykosteroidy kontrolują gospodarkę wodno-elektrolitową przez zwrotny proces wchłaniania sodu i wody w cewkach nerkowych oraz nasilenie wydalania potasu. Z kolei mineralokortykoidy są częścią układu renina-angiotensyna-aldosteron.
Produkowany aldosteron jeszcze silniej od kortyzolu powoduje zwrotne wchłanianie sodu i wydalanie potasu w dystalnych cewkach nerkowych oraz zwrotnie wody. Dodatkowo współdziałając z angiotensyną II powoduje wzrost ciśnienia tętniczego.
Androgeny wydzielane są nie tylko przez nadnercza, ale również przez jajniki i jądra. Wydzielanie powyższych hormonów regulowane jest przez wpływy podwzgórza za pomocą kortykoliberyny (CRH) oraz adrenokortykotropiny (ACTH) uwalnianej przez przysadkę. Działanie to jest wyjątkowo silne wobec kortyzolu. W prawidłowych warunkach jego niedobór powoduje uwalnianie CRH i ACTH zaś nadmiar hamuje. Wydzielanie kortyzolu odbywa się pulsacyjnie i największe jest w godzinach rannych.
Rdzeń nadnerczy różni się od kory strukturalnie i czynnościowo, produkuje katecholaminy, czyli adrenalinę, noradrenalinę i dopaminę. Wydzielane są one również w zakończeniach synaptycznych przewodząc w ten sposób impulsy nerwowe pomiędzy strukturami układu nerwowego. Co potwierdza pochodzenie komórek rdzenia z grzebienia nerwowego. Katecholaminy pobudzają układ współczulny, a w rezultacie podnoszą ciśnienie krwi, wpływają na metabolizm glukozy i skurcz naczyń. Noradrenalina w przypadku tętnic wieńcowych i nerkowych powoduje ich rozkurcz.
Zaburzenia wydzielania hormonów nadnerczy prowadzi do ich nadczynności (zespół Cushinga, hiperaldosteronizm, zespół nadnerczowo-płciowy) lub niedoczynności (choroba Adisona).