Krtań

Krtań (łac. larynx) łączy gardło z tchawicą i stanowi narząd głosowy. U mężczyzn widoczna jest w postaci tzw. jabłka Adama. Krtań położona jest w środkowej części szyi poniżej nasady języka i kości gnykowej, z którymi połączona jest aparatem więzadłowo-mięśniowym, co powoduje widoczne przemieszczanie się krtani podczas mówienia. Jej położenie względem odcinka szyjnego kręgosłupa szacuje się na C4-C6 a wielkość na 5-6cm. Do przodu krtań przylega do powięzi szyi, gruczołu tarczowego oraz mięśni szyi.

Budowa krtani opiera się na szkielecie utworzonym z chrząstek: 3 nieparzystych, 3 parzystych i dodatkowych. Chrząstka tarczowata jest największą i nieparzystą chrząstką chroniącą aparat głosowy. Zbudowana jest z dwóch symetrycznych blaszek połączonych ze sobą kątem otwartym ku tyłowi i niewiele pochylonych do przodu. Między połączeniem obu blaszek znajduje się wcięcie tarczowe górne. U mężczyzn bardziej uwidocznione.

Chrząstki krtani

U mężczyzn krtań jest bardziej uwidocznione. Na chrząstce, po jej obu stronach, znajdują się przyczepy m.in. zwieracza dolnego gardła, a także połączenia więzadłowe i mięśniowe (mięsień tarczowo-nalewkowy, tarczowo-nagłośniowy, głosowy) między płytkami chrząstki. Połączenia górnego brzegu chrząstki tarczowej z kością gnykową powodują odpowiadające sobie ruchy tych dwóch struktur.

Brzeg dolny połączony jest z położoną poniżej chrząstką pierścieniowatą. Oba brzegi tylne chrząstki uwypuklają się ku górze i dołowi, jako rogi górne i dolne. Niżej położona chrząstka pierścieniowata wyglądem swym przypomina sygnet, gdzie przednia część przyjmuje postać łuku, tylna zaś płytki. W obrębie łuku znajdują się przyczepy dla mięśnia pierścienno-tarczowego i zwieracza dolnego gardła. Brzeg dolny chrząstki połączony jest za pomocą więzadła z tchawicą.

Na tylnym górnym brzegu chrząstki pierścieniowatej leżą chrząstki nalewkowate, przypominające trójścienne ostrosłupy. Stanowią one miejsce przyczepu dla mięśnia pierścienno-nalewkowatego, nalewkowatego oraz przede wszystkim więzadła głosowego.

Wierzchołek każdej z chrząstek zagina się ku tyłowi i do środka łącząc z chrząstkami różkowatymi. Inne, chrząstki klinowate w postaci dwóch niewielkich chrząstek występujących niestale znajdują się ku przodowi od chrząstek różkowatych.

Z kolei chrząstka nagłośniowa jest pojedynczą strukturą stanowiącą rusztowanie dla nagłośni. Ma kształt zakrzywionego listka i znajduje się do tyłu od nasady języka i kości gnykowej. Ogranicza ona wejście do krtani. Z jej brzegów bocznych ku tyłowi do chrząstek nalewkowatych biegną fałdy błony śluzowej zwane fałdami nalewkowo-nagłośniowymi. Dolna część nagłośni łączy się odpowiednim więzadłem z powierzchnią tylną chrząstki tarczowatej.

Jama krtani

Jama krtani utworzona jest przez chrząstki tworzące ścianę przednią (chrząstka nagłośniowa, kąt chrząstki tarczowatej, więzadło tarczowo-nagłośniowe, łuk chrząstki pierścieniowatej i więzadło pierścienio-tarczowe), ścianę boczną (łuk chrząstki pierścieniowatej, chrząstki nalewkowate, klinowate i różkowate) oraz ścianę tylną (chrząstka pierścieniowata, mięsień nalewkowaty). Podzielona została na jamę górną, pośrednią i dolną.

Jama górna obejmuje wejście do krtani zwężające się ku dołowi ograniczone przez nagłośnię, fałdy nalewkowo-nagłośniowe i chrząstki nalewkowate od tyłu. Poniżej fałdów nalewkowo-nagłośniowych aż do fałdów przedsionkowych wyróżnia się przedsionek krtani. Jama pośrednia ograniczona jest od góry fałdami przedsionkowymi od dołu zaś wargami głosowymi krtani, pomiędzy którymi znajdują się kieszonki krtaniowe. Natomiast wargi głosowe, przyśrodkowe powierzchnie chrząstek nalewkowatych tworzą szparę głośni, która utworzona jest przez dwie części, część międzybłoniastą (między fałdami głosowymi) oraz tylną zawartą miedzy chrząstkami nalewkowatymi. Jej wielkość mieści się w granicach 17-23mm. Ostry i wolny brzeg warg głosowych zwany jest fałdami głosowymi (tzw. strunami głosowymi). Jama dolna krtani stanowi przejście w tchawicę.

Wytwarzanie głosu jest fundamentalną formą komunikacji wśród ludzi. Podstawową rolę w tym procesie odgrywają mięśnie napinające wargi i więzadła głosowe, modyfikujące przepływ powietrza przez krtań, czego odzwierciedleniem jest wysokość, barwa i siła dźwięku. Napięcie fałdów głosowych modulowane jest przez miesień pierścienno-tarczowy i mięsień głosowy. Rozszerzanie szpary głośni możliwe jest dzięki mięśniowi pierścienno-nalewkowatemu tylnemu. Zaś zwężenie przy udziale mięśni: pierścienno-nalewkowatemu bocznemu, tarczowo-nalewkowatemu, nalewkowatemu. Za zamknięcie wejścia do krtani odpowiedzialne są mięsień nalewkowo-nagłośniowy i tarczowo-nagłośniowy.

Błona śluzowa krtani posiada dosyć wiotką budowę i z tego względu łatwo dochodzi w tym miejscu do obrzęków, które w groźnych sytuacjach przerywają dopływ powietrza. Nabłonek występuje w postaci nabłonka wielowarstwowego migawkowego poza miejscami tj. nagłośnia, fałdy głosowe i powierzchnia przyśrodkowa chrząstek nalewkowatych, gdzie występuje nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący.

Unaczynienie tętnicze krtani pochodzi z tętnicy tarczowej górnej (t. krtaniowa górna, gałąź pierścienno-tarczowa) i dolnej (t. krtaniowa dolna). Odpływ żylny krwi towarzyszy tętnicom. Unerwienie krtani stanowi nerw krtaniowy górny zaopatrujący mięsień pierścienno-tarczowy i dolny zaopatrujący pozostałe mięśnie krtani.

W obrębie krtani odpływ chłonki odbywa się poprzez węzły szyjne głębokie oraz szyjne głębokie dolne do pnia chłonnego.

Dorota Kozera
  • A. Bochenek, M. Reicher: Anatomia człowieka, Tom II.
  • W. Z. Traczyk, A. Trzebski: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej.
  • A. Szczeklik: Choroby wewnętrzne, Tom I.
Ta strona używa plików cookies. więcej informacji.    AKCEPTUJĘ